Choć najczęściej ciężko nam w to uwierzyć to dzieci tak samo jak my dorośli, mogą i chorują na depresje. Doświadczają różnych stanów emocjonalnych. Często sobie z nimi nie radząc.

Czym jest depresja? Mówiąc najprościej są to zaburzenia nastroju, które możemy zaobserwować. Pojawia się rozdrażnienie, smutek, apatia, poczucie bezsensu. Depresja może zaburzać również sen naszych dzieci, wpływać na ich relacje społeczne a także na apetyt.

Depresje u dzieci diagnozuje się zwykle w momencie, gdy niepokojące objawy utrzymują się minimum dwa tygodnie i dłużej.

Jakie są więc zmiany w zachowaniu i w okazywaniu emocji przez dzieci, które powinny zwrócić naszą uwagę?

Bądźmy czujni, kiedy nasze dziecko:

• Boi się bardziej niż zazwyczaj,
• Martwi się,
• Często sygnalizuje, że boli go np.: głowa lub brzuch i bóle te nie mają przyczyny medycznej czy fizycznej,
• Wydaje się większość czasu być smutnym, nieobecnym myślami,
• Czuje się być winne sytuacji za które nie odpowiada lub często powtarza „zawsze to moja wina”
• Mówi negatywne rzeczy na swój temat,
• Nie docenia się,
• Jest rozdrażnione,
• Jest marudne,
• Jest agresywne,
• Ma napady złości,
• Ma napady płaczu,
• Nie robi tego o co się je prosi,
• Ma mniej energii niż zazwyczaj,
• Ma mniejszy apetyt,
• Pojawiły się problemy z zasypianiem i ze snem,
• Pojawiają się problemy z koncentracjom,
• Podejmowanie decyzji staje się trudniejsze,
• Pojawiają się także problemy z zapamiętywaniem,
• Traci zainteresowanie zabawą,
• Przestaje robić rzeczy, które do tej pory sprawiały jej przyjemność,
• Nie chętnie wychodzi z domu,
• Nie chce spotykać się z przyjaciółmi i rodziną,
• Nie ma ochoty uczestniczyć w zajęciach dodatkowych,
• Nie chce chodzić do szkoły,
• Nie radzi sobie w relacjach z rówieśnikami,
• Nie radzi sobie w nauce,
• Wspomina o śmierci lub braku chęci do życia,

Oczywiście nie u wszystkich dzieci występują wszystkie wyżej wymienione objawy. Niektóre dzieci cierpiące na depresje, wciąż mogą sobie radzić w pewnych zorganizowanych środowiskach. Jednak u większości dzieci zauważalne są zmiany aktywności społecznej i wycofanie z kontaktów z innymi.
Depresja jest podstępną i niebezpieczną chorobą, której objawy mogą często być mylone ze zmęczeniem czy zwykłym spadkiem nastroju. Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko może cierpieć z powodu depresji, nie zwlekaj z pomocą. Umów dziecko na wizytę do specjalisty. Szybkie rozpoznanie, szybka pomoc to szansa na całkowite wyleczenie dziecka i poprawę jego samopoczucia. Nie przegap sygnałów. Bądźmy czujni i wrażliwi.

Pamiętajmy, że niemowlę, które się krztusi nie jest w stanie nam tego zakomunikować. I nie chodzi tu tylko o to, że to maluszek. W momencie zakrztuszenia dziecko nie jest w stanie kaszleć, płakać ani wydawać z siebie żadnych dźwięków. Nie może również oddychać. Dlatego właśnie w przypadku zakrztuszenia potrzebna jest natychmiastowa pomoc.

W przypadku najmłodszych, najczęściej chodzi o zakrztuszenia pokarmowe i to pokarmami płynnymi,, więc na szczęście, najczęściej wystarczy przytrzymać nasze dziecko na swoim kolanie buzią w dół. Tak aby główka dziecka znajdowała się niżej niż pośladki, podtrzymując główkę i podbródek. Następnie musimy uderzyć nadgarstkiem w plecy dziecka pomiędzy jego łopatkami. Takie uderzenie wywoła drganie w drogach oddechowych, co powinno wystarczyć do wydobycia się ciała obcego. Takich uderzeń wykonujemy do pięciu i obserwujemy reakcje dziecka. Jeśli ciało obce opuści drogi oddechowe dziecka wcześniej należy zakończyć uderzenia i obrócić malucha na plecy. Szczególnie delikatnie podtrzymujemy główkę i sprawdzamy czy nasze niemowlę może swobodnie oddychać.

Jeśli okazałoby się, że czynność ta nie przyniosła pożądanych skutków a nasz maluch nadal nie oddycha swobodnie, wtedy należy dwoma palcami (palec wskazujący i środkowy) wykonać pięć uciśnięć klatki piersiowej. Uciśnięcia te powinny być zlokalizowane powyżej miejsca, gdzie mostek łączy się z żebrami. Bardzo ważne jest abyśmy podczas wykonywania tej czynności jednocześnie podtrzymywali główkę dziecka.

Gdy nadal ciało obce pozostaje w drogach oddechowych naszego dziecka, wtedy naprzemiennie wykonujemy uderzenia w plecy i uciśnięcia, do momentu aż dziecko będzie swobodnie oddycha.

W momencie kiedy dziecko straci przytomność, musimy sprawdzić czy widać ciało obce w drogach oddechowych i czy jesteśmy w stanie je udrożnić, usuwając ciało obce palcami. W tym celu kładziemy naszego malucha ma twardej powierzchni. Następnie chwytamy za czoło dziecka, delikatnie pochylamy główkę i ostrożnie unosimy brodę naszego dziecka. W tym miejscu niezwykle ważne jest aby czynności te wykonać delikatnie i ostrożnie. W przeciwnym razie możemy pogorszyć sytuację i wepchnąć ciało obce jeszcze głębiej.

Jeżeli nie udało nam się wydobyć ciała obcego z dróg oddechowych naszego niemowlęcia a dziecko jest nieprzytomne i nie oddycha, musimy przejść do reanimacji.

W tym celu obejmujemy swoimi ustami nos i usta naszego dziecka oraz pięciokrotnie wdmuchujemy mu powietrze. Powinniśmy wtedy zaobserwować uniesienie klatki piersiowej. Długość takiego wdechu to około sekundę, półtora.

W  momencie gdy ta czynność również nie przynosi efektów, podejmujemy kolejny krok, którym jest masaż serca.

Palcem wskazującym oraz środkowym wykonujemy 30 uciśnięć na 1/3 wysokości mostka dziecka. Po czym musimy sprawdzić jamę ustną naszej pociechy aby zobaczyć czy znajduje się tam ciało obce.

Czynność ta wykonujemy naprzemiennie do momentu wydostania się przedmiotu, który zablokował drogi oddechowe dziecka lub do momentu przybycia pogotowia ratunkowego.

W sytuacji gdy nasze działania przyniosą efekt i pozbędziemy się ciała obcego z dróg oddechowych a nasze dziecko zacznie oddychać, ale wciąż nie odzyskało przytomności, wtedy pamiętajmy aby ułożyć je w pozycji bocznej bezpiecznej aż do momentu przybycia służb ratunkowych.

Krztusiec – choroba głównie naszych najmniejszych pociech, czyli małych dzieci i niemowląt. Statystycznie bowiem najczęściej chorują dzieci poniżej pierwszego roku życia.

Jest to bakteryjna infekcja dróg oddechowych, a jej charakterystyczną cechą jest wysoka zakaźność. Tu należy zaznaczyć, że pierwsze objawy pojawiają się zwykle w ciągu 5 do 10 dni od momentu kontaktu dziecka z tymi bakteriami (Bordetella pertussis). A najprostszą formą przenoszenia się wirusa z dziecka na dziecko jest oczywiście droga kropelkowa czyli kichanie i kaszel.

Jakie objawy krztuśca możemy zaobserwować u naszych dzieci?

Przede wszystkim zauważyć musimy, że w tej chorobie objawy występują w kilku etapach, dokładnie w trzech.

Pierwszy etap obejmuje od 1 do 2 tygodni po zarażeniu i obejmuje takie objawy jak:

• Delikatny katar,
• Łagodny kaszel,
• Stan podgorączkowy,
• Czerwone, łzawiące oczy,
• Bezdech – w przypadku chorującego niemowlęcia

Drugi etap obejmuje od 1 do 6 tygodnia (może trwać dłużej, nawet 10 tygodni) i obejmuje takie objawy jak:

• Ciężkie i nasilające się napady kaszlu,
• Kaszel suchy i ostry,
• Napady kaszlu wywoływane takimi czynnikami jak karmienie, płacz czy zabawa
• Kaszel z charakterystycznym dla tej choroby świstem wdechowym, czasem nazywanym jako pianie,
• Silny kaszel może powodować wymioty i czasem dawać wrażenie, że nasze dziecko dusi się kaszlem lub wymiocinami

Trzeci etap trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy i nazywany jest odzyskiwaniem zdrowia:

• Jako pierwsze ustępują wymioty,
• Kaszel staje się powoli łagodniejszy i rzadszy,

Pamiętajmy, że objawy mogą się nieco różnić u każdego dziecka. Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej jeśli chodzi o najmłodsze dzieci, ponieważ bardzo często kaszel u niemowląt może być bardzo trudny do usłyszenia. Dodatkowo niemowlęta chorujące na krztusiec mogą mieć przerwy w oddychaniu czyli tak zwany bezdech. Infekcja ta bezsprzecznie powinna być poddana konsultacjom z naszym pediatrą gdyż powikłaniem po tej chorobie może być niebezpieczne zapalenie płuc. Infekcja ta jest na ogół łagodniejsza u nastolatków niż u niemowląt i małych dzieci. Łagodny przebieg obserwujemy zwłaszcza u tych dzieci, które zostały zaszczepione przeciwko krztuścowi.

Mononukleoza – choć sama nazwa tej choroby brzmi dość poważnie to jest to, wbrew pozorom popularna choroba, zwłaszcza u dzieci. Inne nazwy tej samej choroby to gorączka gruczołowa albo angina monocytowa. Bez względu na to pod jaką nazwą ją znamy, choroba ta jest zakaźna a za jej wywołanie odpowiada wirus Epsteina-Barr (EBV), pochodzący z grupy wirusów opryszczki, który nauka zna od dawna.

Jak można się zarazić tym wirusem?

Prawda jest taka, że zachorować może każdy, kto będzie miał kontakt z chorobotwórczym czynnikiem. Wirusem tym zarażamy się najczęściej poprzez ślinę (dlatego czasem choroba ta jest nazywana chorobą pocałunków) np. gdy nasze dzieci dzielą się jedzeniem, piją z jednej butelki. Jednak zarazić można się także drogą krwiopochodną, po przez przeszczep narządów i drogą płciową. Dobra informacja jest taka, że choroba ta nie jest groźna. Niemowlaki i nasze najmłodsze pociechy, które zakażą się wirusem EBV, mogą nie mieć żadnych objawów lub będą to tylko łagodne przejawy choroby. Bardzo często mogą także przypominać objawy grypy. Mniej łagodnie przechodzą ten infekcje starsze dzieci nastolatki.

Na jakie więc symptomy zwrócić uwagę?

• Ciągłe zmęczenie,
• Ból gardła (mogą pojawić się białe plamy),
• Bóle mięśni,
• Gorączka,
• Bóle głowy,
• Zmniejszenie apetytu,
• Obrzęk wątroby,
• Obrzęk śledziony,
• Opuchnięte węzły chłonne pod pachami czy wokół szyi,
• Dreszcze,
• Opuchnięte powieki,
• Niedokrwistość,
• Nadwrażliwość na światło

Rzadko zdarza się, że wirus ten może u niektórych dzieci rozwinąć zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu, zapalenie mięśnia sercowego, małopłytkowość.

Jednak najczęściej choroba ta ustępuje samoistnie po kilku tygodniach (2-4). Powinniśmy pamiętać także, że nie u wszystkich dzieci, które będą miały kontakt z wirusem, wystąpią objaw. Zdarza się, że małe dzieci nie maja żadnych objawów, a mimo to, nadal mogą wirus rozprzestrzeniać i przenosić.

Mononukleozę bardzo łatwo pomylić ze zwykłą infekcjom górnych dróg oddechowych, przeziębieniem czy grypą. Objawem sygnalizującym, że nasze dziecko może chorować na mononukleozę zakaźną jest wysypka. Możemy ją zaobserwować w drugim tygodniu choroby. Taka wysypka to wysypka plamista a czasem grudkowo-plamista, przypominająca, tą którą, możemy zaobserwować przy szkarlatynie. W przypadku objawów sugerujących mononukleozę, zaleca się zawsze kontakt z pediatrą w celu postawienia prawidłowej diagnozy.

Ciekawy i istotny fakt dotyczący mononukleozy jest taki, że jest to choroba jednorazowa. Po tym gdy nasze dziecko zachoruje, uzyskuje całkowitą odporność na tego wirusa.

Migrena – czyli męczący, napadowy, bardzo często pulsujący ból głowy. Długotrwały i męczący. Dokuczający bez względu na to co robimy. Jest to ból, któremu bardzo często towarzyszą dodatkowe dolegliwości.

Ten rodzaj bólu kojarzy nam się głownie z osobami dorosłymi. Jednak okazuje się, że migrena to problem, który dotyka również dzieci. Co ciekawe, migrena we wczesnym dzieciństwie czy przed okresem dojrzewania dzieci, częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek. Natomiast kiedy mówimy o migrenie u młodych dorosłych i dorosłych, to sytuacja jest odwrotna.

Nam dorosłym bardzo często trudno wykryć, że ból dokuczający naszym dzieciom to właśnie ból migrenowy. Zwłaszcza, że dzieci cierpiące na ten rodzaj bólu głowy, mogą mieć objawy, które różnią się od tych, które towarzysza migrenowym bólom głowy u osób dorosłych. Te właśnie różnice sprawiają, że trudno jest prawidłowo określić co dzieje się z naszym dzieckiem. Zwłaszcza, że dzieci, im mniejsze, tym trudniej im opisać to co odczuwają. Tu warto dodać, że odnotowane są (choć w niewielkim procencie) przypadki migreny u niemowląt.

Wykrycie migrenowych bólów głowy jest trudne, zwłaszcza kiedy rodzic nie jest lekarzem lub nie doświadczył tego rodzaju bólu i nie wie na co szczególnie zwrócić uwagę. Przyjrzyjmy się zatem objawom, które powinny skłonić nas do konsultacji z naszym pediatrom.

 U dorosłych migrena utrzymuje się od kilku (około 4) godzin do nawet kilku dni, u dzieci ból ten może trwać krócej,

 Dziecko skarży się na silny lub umiarkowanie silny ból głowy,

 Ból uniemożliwia naszemu dziecku normalne funkcjonowanie, powoduje opuszczanie szkoły czy innych zajęć, utrudnia koncentracje,

 Ból, na który skarży się dziecko jest pulsujący, jednostronny, męczący,

 U starszych dzieci ból, na który będą się skarżyć może być ciągły, często umiejscowiony nad oczami i obustronny,

 Migrenowy ból głowy u dzieci może powodować, że dziecko będzie odczuwać w tym samym czasie także ból brzucha,

 Dodatkowymi objawami, które wskazywać będą na migrenę są towarzyszące bólom głowy nudności, wymioty, bardzo często nadwrażliwość na światło i na dźwięk, które dodatkowo potęgują ból,

 Migrena u dzieci może także prowadzić do problemów z wyraźnym widzeniem, zawrotami głowy czy ogromnymi problemami z koncentracjom

 Niewielki procent dzieci doświadcza także aury (zaburzenia widzenia, zaburzenia mowy, uczucie zdrętwienia głowy, twarzy, ramion), która poprzedza pojawienie się migreny u dorosłych

Co prawda nie ma badań, które moglibyśmy wykonać, a one jednoznacznie wskażą, że problem z którym boryka się nasze dziecko to migrena. Jednak doświadczony lekarz po rozmowie z dzieckiem (lub rodzicem, w przypadku maluchów) o specyfice i objawach bólu oraz reakcji na leki czy terapie, oraz po zebraniu wywiadu rodzinnego (migrena najczęściej jest dziedziczna) i przeanalizowaniu jak ból wpływa na życie i codzienne funkcjonowanie dziecka, bez problemu odczyta chorobę.