Smółka…słowa raczej znane świeżo upieczonym rodzicom niż szerszej grupie. Pod tym mało znanym zwrotem kryje się nazwa pierwszej kupki noworodka. Swoją nazwę zawdzięcza swojemu smolistemu wyglądowi. Pierwsza kupka noworodka jest bowiem czarna lub czarnozielona, gęsta i lepka składa się z wód płodowych, komórek, mazi płodowej, bilirubiny, cholesterolu, białka, tłuszczów i wydzielin jelitowych, takich jak żółć. W związku z tym, że jelita dziecka nie zostały jeszcze skolonizowane przez bakterie smółka nie pchnie źle, jednak ten stan zmieni się wraz z pierwszym karmieniem.
Smółka powstaje w jelitach naszego dziecka już ok. 16 tygodnia ciąży, a w kolejnych miesiącach narasta.
Nasz niemowlak powinien wydalić smółkę w pierwszych 24 godzinach swojego życia. Zdarza się, że maluszek pozbywa się smółki bardzo szybko, jeszcze na sali porodowej. W rzadkich przypadkach dziecko pozbywa się smółki jeszcze w łonie matki, dzieje się tak zwykle w wyniku trudnego porodu lub stresu fizjologicznego, jakim może być np. infekcja. W przypadku gdy w pierwszej dobie niemowlę nie wydali smółki należy poszukać wyjaśnienia takiego stanu rzeczy. Przyczyn może być kilka, między innymi niedrożność jelit, słabo rozwinięty odbyt lub zablokowany stolec, zwany zatyczką smółki. Po prawidłowym wydaleniu smółki pojawiają się stolce przejściowe, które po 3-4 dniach zastępuje normalna kupka.
Późno wydalona smółka może być objawem takich chorób, jak:
• choroba Hirschprunga ,
• mukowiscydoza,
• niedoczynność tarczycy
Czasami może pojawić się zespół aspiracji smółki. Występuje on wtedy, gdy nasz noworodek wdycha do płuc mieszankę smółki i płynu owodniowego podczas porodu, co wywołuje problemy z oddychaniem. Zespół aspiracji smółki to najczęściej główna przyczyna ciężkich chorób i niestety śmierci noworodków. Zdarza się tak w niewielkim procencie urodzeń. Jednak jest kilka czynników, które temu sprzyjają.
Czynnikami ryzyka są:
• Przenoszona ciąża,
• Trudny poród,
• Kłopoty z pępowiną,
• Problemy z łożyskiem,
• Zbyt niska waga niemowlęcia
Większość niemowląt z zespołem aspiracji smółki na szczęście całkowicie zdrowieje. Część dzieci może być bardziej narażone na infekcje płuc czy świszczący oddech, zwłaszcza w pierwszym roku życia.